Change viewing parameters
Switch to Russian version
Select another database

Basque etymology :

Search within this database
Total of 663 records 34 pages

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Back: 1
Forward: 1 20
\data\sinocauc\basqet
Proto-Basque: *ar̄aulce
Meaning: egg
Araban: arraunza
Bizkaian: arrautza, arrautze, (Zeberio, Orozko) arrauntza
Gipuzkoan: arraultza, arrautza, (Etxarri) arrontza
High Navarrese: arraultza, arrautza
Low Navarrese: arroltze, arrolze, (Aldude) arrultze
Salazarese: arroltze
Lapurdian: arraultza
Baztanese: arrolze
Aezkoan: arroitze
Zuberoan: arraultze, arráutze
Roncalese: arraultze
Comments: Trask (1995) mentions a possible relationship with erron, errun 'lay eggs'. Mitxelena (M 96) cites the Alavan Spanish loanword arronzobi, ronzapil, ranchopil 'torta con huevos'.
Proto-Basque: *ard-ac
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: axle, spindle
Bizkaian: ardatz
Gipuzkoan: ardatz
High Navarrese: ardatz
Low Navarrese: ardatz
Lapurdian: ardatz
Zuberoan: ardatz
Roncalese: ardatz
Comments: This word occurs in many compounds, e.g. burt-ardatz 'axle of a wagon', ehun-ardatz 'spindle of a spinning wheel', etc. Cf. PNC *ʕănƛ̣V '(part of a) spindle'. The suffix -atz seems to be the same as *hace ‘back part’ (q.v.).
Proto-Basque: *argi-
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 light, bright, 2 luminary (moon)
Araban: irargi 2
Bizkaian: argi 1, iretargi, ilargi, irargi 2
Gipuzkoan: argi 1, ilargi, illargi 2
High Navarrese: argi 1, (Elkano, Puente) ilargi 2, (Goñi, Olza) illergi 2
Low Navarrese: argi 1, argizai 2
Salazarese: ilargi 2
Lapurdian: argi 1, ilhargi 2
Baztanese: illargi, ilargi 2
Aezkoan: ilargi 2
Zuberoan: argi 1 argizagi 2
Roncalese: argi 1, argizagi 2
Comments: As Trask (1995) mentions, borrowing from IE *arg- 'shine, bright' has been suspected, "but no direct source for the loan (if it is one) can be identified." Compounds with *hiɫa- and *sagi (q.v.).
Proto-Basque: *ar-han
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 plum 2 sloe, wild plum
Bizkaian: aran 1, 2
Gipuzkoan: aran 1
High Navarrese: aran 1
Low Navarrese: arhan 1
Lapurdian: aran 1
Zuberoan: arhan, ahan 1
Roncalese: aran 1
Comments: The morph *ar- (*ar=) is either a rare fossilized prefix, or remnant of a former compound. Cf. Tibetan r-gun 'grape, vine'.
Proto-Basque: *arhe
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: harrow, rake
Bizkaian: ara
Gipuzkoan: are
High Navarrese: are
Low Navarrese: arhe
Lapurdian: arhe
Zuberoan: árhe
Comments: Cf. PNC *ʁarhV 'harrow'. PSC *χarh[e] > *harhe > Bsq *arhe (Bsq does not permit two asprations in the same word).
Proto-Basque: *ar(=)dano
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: wine
Araban: ardao
Bizkaian: ardao, ardau, (arc) ardão
Gipuzkoan: ardo
High Navarrese: ardo
Low Navarrese: arno
Salazarese: ardo
Lapurdian: arno
Baztanese: ardo
Aezkoan: ardo
Zuberoan: ardṹ, ardú
Roncalese: ardáũ
Comments: Also in haplologic compounds (c) garagardo ‘beer’ (*garagar̄ ‘barley’ + *ardano), sagardo ‘cider’ (*śagar̄ ‘apple’ + *ardano), etc. Bsq *(ar-) dano is tentatively matched with PNC *ʒ́w[ǝ̆]nʔi 'wine, honey'. The phonetic match of PNC *ʒ́ = Bsq *d is unique, and Bsq *ar= seems to be a rare class prefix (cf. *ar=han ‘plum’), or an obscure compounded element. It is interesting that the older PNC reconstruction *ðwǝ̄nʡi ‘wine’ (1991) is closer to the Bsq form than the revised reconstruction *ʒ́w[ǝ̆]nʔi (1994). Possibly PNC *ʒ́ in this case was derived from a palatalized dental stop such as /dy/?
Proto-Basque: *arśto
Meaning: ass, donkey
Bizkaian: asto
Gipuzkoan: asto
High Navarrese: asto
Low Navarrese: asto
Salazarese: asto
Lapurdian: asto
Baztanese: asto
Aezkoan: asto
Zuberoan: ásto (arc. arsto)
Roncalese: arsto, asto
Comments: Cf. PWC *čǝdǝ 'donkey'; Bur *ćhardV́ 'stallion'. Uhlenbeck (1924), Trombetti (1925), and Chirikba (1985) compared Bsq + WC. Problematic because the domestic ass is quite recent (ca. 5000 yrs.), and it is uncertain whether these resemblances represent genetic inheritance or loanwords.
Proto-Basque: *arto
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 maize (Zea mays) 2 millet (Setaria italica)
Bizkaian: arto 1, artatxe, artatxiki 2
Gipuzkoan: arto 1, artatxiki 2
High Navarrese: arto 1
Low Navarrese: artho 1
Lapurdian: art(h)o 1, artotxe(he) 2
Zuberoan: artho 1, arthoxehe 2
Roncalese: arto 1
Comments: Azkue: "Antes que se importara de ultramar este cereal, debió de usarse la palabra ARTO para designar el mijo, que hoy decimos 'maíz pequeño' ... Cf. PNC *Ł_ǝdwi / *Ł_ǝŁǝdwi 'corn'.
Proto-Basque: *asa-l
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: ́1 bark 2 skin 3 rind 4 peel (of fruit)
Bizkaian: azal 1, 2
Gipuzkoan: azal 1, 2
High Navarrese: axal 1, 2, (Esteribar, Larraun) azal 1, 2
Low Navarrese: axal 1, 2, (Amikuse) azal 1, 2
Lapurdian: azal, axal 1, 2
Zuberoan: áxal 1, 3, 4, ázal 3
Comments: Axal [ašal] was originally the expressive or diminutive form. For RNC kaxal, etc., see *kasa-l.
Proto-Basque: *aśe
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: to eat one's fill, be satiated; full, satiated
Araban: ase
Bizkaian: ase
Gipuzkoan: ase
High Navarrese: ase
Low Navarrese: ase
Salazarese: ase
Lapurdian: ase
Baztanese: ase
Aezkoan: ase
Zuberoan: áse
Roncalese: ase
Comments: This word has all the indications of being an old ablaut variant of Bsq *ośo (q.v.). Bouda (1948) compared Bsq ase + PEC *-Vc̣V 'full', etc.
Proto-Basque: *aśka
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 trough, kneading tray 2 manger, crib 3 bucket, tub
Bizkaian: aska 2, 3
Gipuzkoan: aska 2, 3, seaska 2
High Navarrese: aska 2, seaska 2
Low Navarrese: aska 1
Lapurdian: aska 2
Zuberoan: áska 1, sehaska 2, (arc.) arska 1
Roncalese: aska 1
Comments: Se(h)aska 'crib' < *śenhi 'child' + *aśka.
Proto-Basque: *aśko, *aśki
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 many 2 enough
Bizkaian: asko 1
Gipuzkoan: asko 1, aski 2
High Navarrese: aski 2
Low Navarrese: asko 1, aski 2
Lapurdian: aski 2
Zuberoan: asko 1, aski 2
Roncalese: aski 2
Comments: Trask (1997) suggests that these words are derived from the "curious verb ase 'to be satiated, be satisfied'": see *aśe.
Proto-Basque: *aśtigar̄
Meaning: maple (tree)
Bizkaian: astigar, (Ermua) azkar
Gipuzkoan: astigar, aztigar
High Navarrese: astigar
Low Navarrese: astigar, gastigar, gaztigar
Salazarese: gaztigar, txastegiar
Lapurdian: gastigar, gaztigar
Zuberoan: astigar, axtígar
Roncalese: astigar, gaztigar
Comments: Cf. Proto-Nakh *stagar 'maple' (Acer platanoides), Hurrian tas:kar- 'box tree'. The Bsq forms with initial g- are contaminated with *gastaina 'chestnut tree' (< Latin). An especially distorted form, with expressive prefix *č-, is SAL txastegiar 'maple tree'.
Proto-Basque: *aśtun
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 heavy 2 damp, murky, gloomy 3 stupid, clumsy, doltish, rude
Bizkaian: astun 1, 2
Gipuzkoan: astun 1
Baztanese: astun 3
Proto-Basque: *aur̄e
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 front part 2 before 3 first, principal
Bizkaian: aurre 1, 2, aurren 3
Gipuzkoan: aurre 1, aurren 3
High Navarrese: aurren 3
Lapurdian: aur-ka 1
Comments: For this meaning *aur̄e is preferred in western Bsq, versus *ailcin (q.v.) in eastern Bsq.
Proto-Basque: *auśi-ki
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: to bite
Araban: isugi
Bizkaian: isugi, usigi, (arc) esugi, (Arratia) utsigi
Gipuzkoan: ausiki, usiki, utsiki
Low Navarrese: ausiki
Lapurdian: ausiki, asiki, (arc) autsiki
Zuberoan: usúki, (Alçay) isuki, (Larrau) üsüki, (arc) usiki
Comments: The forms with /ć/ (autsiki, utsiki, utsigi) are mentioned by Michelena (1961: 286), without a definite cause (a kind of expressive intensification?).
Proto-Basque: *-ba
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 sister (of woman) 2 aunt 3 uncle 4 sister (of man)
Bizkaian: osa-ba 3, arre-ba 4
Gipuzkoan: aiz-pa 1, ize-ba 2, osa-ba 3, arre-ba 4
High Navarrese: aiz-pa 1, ize-ba 2, osa-ba 3, arre-ba 4
Low Navarrese: ahiz-pa 1, ize-ba 2, osa-ba 3, arre-ba 4
Lapurdian: aiz-pa 1, osa-ba 3, arre-ba 4
Zuberoan: ahiz-pa 1, ize-ba 2, osa-ba 3, arre-ba 4
Roncalese: aĩz-pa 1, osa-ba 3, arre-ba 4
Comments: Only some of the kinship terms containing *-ba are cited here. Cf. the forms listed under *śa- / *śe- / *-śo.
Proto-Basque: *bac
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: wet snow
Bizkaian: batz
Comments: An isolated, but apparently archaic, Bizkaian word, to judge from cognates in Burushaski (*bić 'cold, chill') and Yeniseian (*beʔč 'snow [falling in flakes]').
Proto-Basque: *bahe < *b=ahe
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: sieve
Bizkaian: bae
Gipuzkoan: bae
High Navarrese: bae
Low Navarrese: bahe
Salazarese: bae
Lapurdian: bahe
Baztanese: bage
Zuberoan: báhe
Roncalese: bae
Comments: It is hypothesized here that the Bsq word is composed of a fossilized class prefix *b= + the PSC root *=íxwV 'to sift': Cf. PNC *=if_V 'to sift' > Tsakh. wex:ʷa 'sieve'. Bouda (1948) compared Bsq bahe + Tsakhur weχ:a (sic.). For phonology cf. Bsq *bahi = PNC *(w)=HirfV-.
Proto-Basque: *bahi
Sino-Caucasian etymology: Sino-Caucasian etymology
Meaning: 1 pawn, pledge 2 to pawn, pledge (something)
Bizkaian: bai 1, bai-tu 2
Gipuzkoan: bai 1, bai-tu 2
High Navarrese: bai 1, bai-tu 2
Low Navarrese: bahi 1
Lapurdian: bahi 1
Zuberoan: bahi 1, bahi-tü 2
Comments: For phonology, cf. *bahe 'sieve' = PNC *(w)=if_V > Tsakh. wex:ʷa 'sieve'.
basqet-meaning,basqet-arb,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-azk,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-arb,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-azk,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-arb,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-azk,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-azk,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-arb,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-azk,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-bzt,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-lab,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-arb,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-lab,basqet-zbr,basqet-comments,
Total of 663 records 34 pages

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Back: 1
Forward: 1 20

Search within this database
Select another database

Total pages generatedPages generated by this script
111890013864102
Help
StarLing database serverPowered byCGI scripts
Copyright 1998-2003 by S. StarostinCopyright 1998-2003 by G. Bronnikov
Copyright 2005-2014 by Phil Krylov